Haren tekenen in stappen

Hoe teken je haren met potlood.

Haren met potlood teken je door eerst een verdeling te maken van toonwaarden in de haren. Anders teken je te snel losse haren en dat lijkt zeker niet realistisch.

Hoe minder losse haren te tekent hoe beter. Losse haren zijn enkel nodig als details die het net echt laten lijken.

In het kort:

• Verdeel de haren van het portret op je tekenpapier is 3 tot 4 toonwaarden. Kleur deze in met houtskool, 4b of een b potlood al naar gelang de toonwaarden
• Maak met gum de lichtvlekken in het haar voor het glanzende effect.
• Teken de losse haren, de details die het realistisch laten lijken.

In dit artikel: hoe je potlood, houtskool en gum gebruikt als je haren gaat tekenen:

Ik vond mijn eerste tekeningen waarbij ik probeerde echt realistische haren op papier te krijgen meestal eindigen in een brij sliertjes. Hte duurde even voor ik begreep dat je beter omgekeerd kan werken.

Eerst de vlakken en dan pas de haren. Maar dat leek me in het begin zo onlogisch. Maar als je er over nadenkt klopt het wel. Het is als met een zwerm muggen. Van een afstandje lijkt heen soort zwevende zwarte bol maar dicht bij kun je er bij wijze van zo doorheen lopen en zie je maar enkele muggen.

Nou, zo is het met haren eigenlijk ook. Je tekent ze van een afstandje. En mensen bekijken ene tekening ook van een afstandje. Dus dat is wat je tekent. Niet de losse afzonderlijke haartjes maar een grijs of zwart vlak.

Inhoud

• Haren zien als vlakken
• Enkele details in plaats van vele
• Aansluiting op de hoofdhuid
• Gum met houtskool en grafietpotlood

Haren tekenen in vlakken

Hoewel haren opgebouwd zijn uit losse haartjes is het ondoenlijk ze allemaal tekenen. Tenzij je portretten tekent van een vierkante meter en meer. Een portrettekening is zeker geen kopie van dat wat je ziet op je foto. Maar een illusie waar je niet alles tekent maar wel dat het lijkt of je alles tekende.

Een beetje het effect van het bakstenen muurtje. Om de illusie van echt te bereiken hoef je niet elke steen te tekenen maar een aantal met wat super realistische details maken al gauw de indruk van echt. Dat komt omdat ons brein de neiging heeft automatisch af te maken of verder in te vullen waar het aan begint.

Het is de kunst om met een paar strepen van jouw potlood of gum te bereiken dat het net lijkt of je alle haren had getekend

Hoe verdeel je de vlakken

Op de afbeelding hier zie je wat ik bedoel. Het haar bestaat in grote lijnen uit een aantal grijstinten. De toonwaarden.

Om volume en diepte aan te geven is dat wat je in eerste instantie tekent. Met in je achterhoofd de tekenvolgorde, die je hierna leest. Aangevuld met 2 technieken: 4H potlood en gum.

Haar tekenen in 3 stappen

Als voorbeeld deze portrettekening. Er zijn voor deze haren maar 3 toonwaarden gebruikt. 1) is houtskool, de donkerste, 2) is 6b potlood, de middelste toonwaarde en 3 is niets, gewoon het wit van het papier.

Dat is veel te licht zo maar nu precies goed. Omdat het bewerkt wordt met gum. Wat je op de volgende afbeelding ziet.

Bij de uitvergroting zie je precies hoe dat eruit ziet. Het houtskool en het grafiet is zo uitgeveegd tot de lichte toonwaarde voor het haar ontstond. Iets naar boven, bij de knot, zie je de lichtste plekken die het wit van het papier zijn.

Dan speelt nog een belangrijke rol hoe het haar aansluit op de hoofdhuid. Zonder dat lijkt het of het haar geplakt zit op het hoofd. Als je met een doezelaar heel licht over de haren gaat en dan voorzichtig beweegt in de richting van de huid krijg je die prachtige zachte overgang. Op de afbeelding hieronder zie je hoe dat eruit ziet

Rechts zijn enkele haren, je ziet het hier natuurlijk uitvergroot, getekend en daarna iets vervaagd met gum zodat ze mooi aansluiten op de rest van de tekening.

Je kunt onmogelijk alle haren tekenen maar je ziet dat je met enkele details al prima de illusie van echt kunt bereiken. Hierna worden de dunne lijntjes nog licht vervaagd met gum en de uiteinden getekend met 4 H potlood. Zodat ze vlijmscherp en heel dun worden.

Bovenaan is de opbouw op dezelfde manier gemaakt als je in de eerste afbeelding zag met één verschil: hier is de stap met de 4H lijntjes al getekend.

In de lichtste toonwaarden zijn nu met 4h potlood vlijmscherpe lijntjes getekend waardoor de illusie van veel haartjes ontstaat die op het hoofd aansluiten. Je kunt dit ook uitgebreid lezen in het boek 7x verschil en op de pagina portrettekenen: zeven technieken.

Deze techniek met houtskool, grafietpotlood en gum kun je op veel onderwerpen toepassen zoals bijvoorbeeld bij dieren. Als je ziet op de afbeelding met dit katje.

Samengevat ga je haren tekenen in 3 stappen:

1. je tekent met de donkerste waarden met houtskool
2. teken de middelste toonwaarde op met zacht potlood
3. en werkt af met gum.

Om je een idee te geven hoe eenvoudig de basis is laat ik je de stappen nog eens zien met een kort voorbeeld:

• 1: de globale lijnen in de richting van waar de haren lopen
• 2: De donkere delen met alleen houtskool
• 3: Houtskool gemengd met grafietpotlood meestal een 4B of een 6B
• 4: met gum erover heen waardoor de beiden vlakken in elkaar overlopen.

Houtskool kun je ook gebruiken voor de schaduwtinten in een gezicht. Het is gebaseerd op het feit dat houtskool en grafiet enorm vlekken wat dus nu een voordeel is.

En vooral, niet te harde gum nemen. Dat heeft weer als voordeel dat je de gum in elke vorm die je maar wilt kunt snijden. Driehoekvormen voor bijvoorbeeld dunne lijnen of juist plakjes gum waarmee je als het ware verft op het papier zodat je op een groter oppervlak kunt werken.

Heel veel succes met haren tekenen,