Hoe teken je haren met potlood.
Je tekent eerst een verdeling in vlakken met de toonwaarden van de haren. Anders teken je te teveel losse haren en dan lijkt het niet meer realistisch.
Hoe minder losse haren je tekent hoe beter. Losse haren teken je alleen als details die het net echt laten lijken.
In het kort:
- Verdeel de haren van het portret op je tekenpapier is 3 tot 4 toonwaarden. Kies voor deze vlakken houtskool, 4b of een b potlood al naar gelang de toonwaarden
- Maak met gum de lichtvlekken in het haar voor het glanzende effect.
- Teken de losse haren, de details die het realistisch laten lijken.
In dit artikel: hoe je potlood, houtskool en gum gebruikt als je haren gaat tekenen:
- Haren zien als vlakken
- Enkele details in plaats van vele
- Aansluiting op de hoofdhuid
- Gum met houtskool en grafietpotlood
Haren tekenen in vlakken
Eerst de vlakken en dan pas de haren. Maar dat leek me in het begin zo onlogisch. Maar als je er over nadenkt klopt het wel. Het is als met een zwerm muggen. Van een afstandje lijkt heen soort zwevende zwarte bol maar dicht bij kun je er bij wijze van zo doorheen lopen en zie je maar enkele muggen.
Nou, zo is het met haren eigenlijk ook. Je tekent ze van een afstandje. En mensen bekijken een tekening ook van een afstandje. Dat is wat je dan ook tekent. Niet de losse afzonderlijke haartjes maar een grijs of zwart vlak.
Hoewel haren opgebouwd zijn uit losse haartjes is het ondoenlijk ze allemaal tekenen. Tenzij je portretten tekent van een vierkante meter en meer. Een portrettekening is zeker geen kopie van dat wat je ziet op je foto. Maar een illusie waar je niet alles tekent maar wel dat het lijkt of je alles tekende.
Hoe verdeel je haren in vlakken
Op de afbeelding hier zie je wat ik bedoel. Het haar bestaat in grote lijnen uit een aantal grijstinten. De toonwaarden.
o.k op de afbeelding, het ziet er een beetje raar uit maar dan heb je een idee hoe je het kunt bekijken.
Om volume en diepte aan te geven is dat wat je in eerste instantie tekent. Met in je achterhoofd de tekenvolgorde, die je hierna leest. Aangevuld met 2 technieken: 4H potlood en gum.
Haar tekenen in 3 stappen
Als voorbeeld deze portrettekening. Er zijn voor deze haren maar 3 toonwaarden gebruikt. 1) is houtskool, de donkerste, 2) is 6b potlood, de middelste toonwaarde en 3 is niets, gewoon het wit van het papier.
Nu lijkt 3 , het wit van het papier veel te licht. Dat geeft niet omdat ik het bewerk met gum. Wat je op de volgende afbeelding ziet.
Bij de uitvergroting zie je precies hoe dat eruit ziet. Het houtskool en het grafiet is zo uitgeveegd tot de lichte toonwaarde voor het haar ontstond. Iets naar boven, bij de knot, zie je de lichtste plekken die het wit van het papier zijn.
Voorkom dat je de haren op de huid plakt
Dan speelt nog een belangrijke rol hoe het haar aansluit op de hoofdhuid. Zonder dat lijkt het of het haar geplakt zit op het hoofd. Als je met een doezelaar heel licht over de haren gaat en dan voorzichtig beweegt in de richting van de huid krijg je die prachtige zachte overgang. Op de afbeelding hieronder zie je hoe dat eruit ziet
Rechts zijn enkele haren, je ziet het hier natuurlijk uitvergroot, getekend en daarna iets vervaagd met gum zodat ze mooi aansluiten op de rest van de tekening.
Je kunt onmogelijk alle haren tekenen maar je ziet dat je met enkele details al prima de illusie van echt kunt bereiken. Hierna worden de dunne lijntjes nog licht vervaagd met gum en de uiteinden getekend met 4 H potlood. Zodat ze vlijmscherp en heel dun worden.
Bovenaan is de opbouw op dezelfde manier gemaakt als je in de eerste afbeelding zag met één verschil: hier is de stap met de 4H lijntjes al getekend.
In de lichtste toonwaarden zijn nu met 4h potlood vlijmscherpe lijntjes getekend waardoor de illusie van veel haartjes ontstaat die op het hoofd aansluiten. Je kunt dit ook uitgebreid lezen in het boek 7x verschil
Samengevat ga je haren tekenen in 3 stappen:
- je tekent met de donkerste waarden met houtskool
- teken de middelste toonwaarde op met zacht potlood
- en werkt af met gum.
Om je een idee te geven hoe eenvoudig de basis is laat ik je de stappen nog eens zien met een kort voorbeeld:
- 1: de globale lijnen in de richting van waar de haren lopen
- 2: De donkere delen met alleen houtskool
- 3: Houtskool gemengd met grafietpotlood meestal een 4B of een 6B
- 4: met gum erover heen waardoor de beiden vlakken in elkaar overlopen.
Houtskool kun je ook gebruiken voor de schaduwtinten in een gezicht. Het is gebaseerd op het feit dat houtskool en grafiet enorm vlekken wat dus nu een voordeel is.
En vooral, niet te harde gum nemen. Dat heeft weer als voordeel dat je de gum in elke vorm die je maar wilt kunt snijden. Driehoekvormen voor bijvoorbeeld dunne lijnen of juist plakjes gum waarmee je als het ware verft op het papier zodat je op een groter oppervlak kunt werken.
Heel veel succes met haren tekenen,
