Oefeningen

Je kan wel stellen: mijn eerste experiment als het om tekenen gaat.

Ik was 14 toen ik lachend mijn eerste 10 voor tekenen kreeg op de middelbare school. Nee, niet omdat ik al zo geweldig kon tekenen. Maar ik had een methode om te oefenen. Ik geef toe, omslachtig, dat wel, maar dat boeide me toen niet. Maakte ook niet uit, ik wilde gewoon die 10.

Ik nam uit een tijdschrift de Grasduinen het voorbeeld van een roofvogel. Een sperwer. Ik tekende hem na, legde het voorbeeld weg en tekende hem opnieuw.

Maar dan wel helemaal uit mijn hoofd. En dat net zo lang tot dat hij helemaal goed was.

Wat was er zo goed aan?

Dat je analyseert waar het mis gaat. En dat ook heel nauwkeurig doet. Omdat je steeds moet onthouden waar je de mist in ging. Want ja, de volgende doe je weer uit je hoofd. Heb je niks meer om naar te kijken, geen voorbeeld. Alleen wat in je geheugen is blijven hangen.

Kijk, als je keer op keer opnieuw begint met oefenen herhaal je ook iedere keer dezelfde fouten. Oefening baart kunst gaat niet op zo. Natuurlijk, van elke tekening leer je iets.

Maar het gaat dan wel heel..heel…l..a..n..g..z..a..a..m . Uiteindelijk gaat de lol er wel vanaf. En beland de hele boel op zolder.

de manier waarop je het doet en hoe je erover denkt

• Hoe je oefeningen doet – ‘natekenen’ uit je hoofd
• Wat je denkt – ‘oefening baart kunst’
• Conclusie – Hoe ga je oefenen?

Uit je hoofd tekenen

Het gaat beter als je ook uit je hoofd tekent.

Natuurlijk, zeker in het begin: het kost moeite en wellicht een paar keer extra de prullenbak legen. Makkelijk en snel zijn nu eenmaal geen vrienden van nauwkeurig en goed.

Als je alleen maar blijft natekenen sla je het niet op. Het werkt hetzelfde als wanneer je iets leert uit een boek door een samenvatting te schrijven.

Je schrijft het op waardoor je het eerder weer kwijt bent dan wanneer je het leest alsof je niks hebt om op te schrijven. Dan forceer je jezelf het te onthouden waardoor het ook in je hoofd blijft.

Tenslotte is een samenvatting ook het meest effectief als je hem steeds herhaalt. Precies als met tekenen.

Hoe begin je er mee?

Niet te moeilijk. Kleine tekeningen van makkelijke onderwerpen. Natuurlijk, je kunt gewoon gelijk met gezichten beginnen. Dat is dan wel even doorbijten, vandaar de 10 minuten methode die ik gebruik in Net Echt.

Je tekent het voorbeeld na, legt het weg en tekent hem daarna nog eens. Uit je hoofd. Je vergelijkt, zoekt de verschillen en tekent hem nog een keer na van de foto. En dan weer uit je hoofd. En zo verder, tot hij goed is.

Nee, moeilijk is het niet. Maar het vereist wel iets anders zoals je kunt voorstellen. Maar uiteindelijk bouw je aan een sneeuwbal: het gaat steeds sneller en makkelijker. Hoe lang? Als je dit doet, eventueel naast je nou ja ‘gewone’ tekenwerk en dan elke dag 10- 15 minuten dan kun je jezelf met een week of 2 -3 aardig verbazen.

Voor je daar aan begint: lees eerst hoe je leert tekenen. Dan ontdekt je het verschil tussen kijken naar vormen en kijken naar licht.

Als het niet lukt ga je zoeken. In 2012, toen ik echt serieus aan portretten begon wist ik er te weinig over. Zie je van alles over het hoofd waardoor je uren puzzelt op iets wat op die manier nooit lukt. Dan ga je zoeken, YouTube. Een geweldige megadatabase vol met info over portrettekenen.

Alles zo gevonden, dacht ik… Verzamelen en downloaden maar, een hele serie boeken, YouTube tot in de late uurtjes, en ik probeerde uit wat ze me in al die boeken en filmpjes vertelden.

Maar het schoot niet op. Het bleef op z’n best amateuristisch rommelen. Al met al leek het er steeds meer op dat portretten tekenen niet mijn ding zou zijn.

Althans dat maakte ik mezelf maar wijs. Want ja, het is een hele stap voordat je zegt: ‘En nu wil ik gewoon vooruit, dit werkt niet zo.’

Wat is ons van kinds af aan ingeprent

Veel oefenen, dan komt het wel goed. Helaas, het is gewoon tijdverspilling. Als je 10x hetzelfde doet, waarom zou de elfde keer dan een veel beter resultaat geven?

.

Oefeningen zijn alleen effectief als je het verschil ziet tussen hoe het eerst was en hoe het na de oefening eruit ziet

Dit is een manier om dat te doen:

Je tekent een foto na. Of iets uit het echt.  Klaar? Dan nog een keer. Uit je hoofd. Als je dat dagelijks 1x doet voor een kwartiertje dan heb je met 2-3 weken een 10 voor tekenen.

Verdiep je wel even in een paar tekentechnieken als het kijken naar vormen of het kijken naar licht. En hoe je perspectief maakt.

In het kort:

• Zet tekeningen op met hulplijnen
• Pak portretten vanaf 3 kwart. Is makkelijker
• Wees niet bang om aan te rommelen. Zeker in het begin lijkt het soms chaotisch. Dat is geen punt, het is gewoon ontbreken van ervaring.

Gebruik rechte hulplijnen

Met rechte lijnen teken je makkelijker de verhoudingen. Gebogen lijnen zijn altijd lastig. Het voorbeeld van de cirkel tekenen. uit de losse hand gaat moeizaam. Maar teken eerst een vierkant en dan de cirkel erin. Dat gaat al gelijk beter.

Mijn eerste portretten zaten vol rechte hulplijnen. Zeker als beginner heb je daar veel houvast aan. Als je op de volgende afbeeldingen ziet. Om alles goed op z’n plek te krijgen. Wanneer je dat steeds doet ga je merken dat je ze uiteindelijk bijna niet meer nodig hebt

Voor de eerste schetsen pak ik vaak papier van de Action of de Hema. Als je ziet kun je daar niet zo mooi op doezelen

Teken 3/4 gezichten

Dat is ervaring. Tijdens mijn tekenlessen bleek steeds dat mensen minder moeite hadden met portretten 3/4 vanaf de zijkant. Ik merkte dat voorheen bij mijzelf ook al maar ja, dacht eerst dat het persoonlijke voorkeur was. Er zullen gerust uitzonderingen zijn maar het is maar dat je het weet.

Leer inschatten

Zet een foto neer op een afstandje (of scherm). Meet de breedte op het oog en teken de lijn. Houd hem dan naast de foto en meet. Goed? Nee, dan nog een keer. Net zolang tot je hem hebt.

Dan pak je weer een ander punt, elke dag 10 minuten doet wonderen.

Hoe meer controle je wilt, zeker in het begin, hoe minder het lukt

Creativiteit is nooit logisch. De beste tekeningen beginnen, althans bij mij, nog al eens als een zooitje. Maar dat is het fundament.

Daarom start ik vaak op goedkoop papier. Net zolang tot het goed is. Dan zet ik hem over met de lightpad op Canson 160 of Strathmore 400 series.

Als laatste, 3 dingen die ook helpen

• Niet alles lukt gelijk. Wanneer iets niet gelijk lukt, neem afstand. Ga wandelen, drink een biertje bij wijze van, iedereen heeft wel een favoriete bezigheid naast tekenen.
• Feedback, laat je werk aan anderen zien. Nee, niet alleen je vrienden en familie. Maar het liefst aan mensen waar je op persoonlijk vlak niets mee hebt. Krijg je eerder openhartig commentaar. Oh ja, misschien heb je er dan de pest in, maar dat geeft niet. Elke opmerking vertelt iets. Ook al lijkt het misschien niet gelijk zo.

En nummer 3: wat niet lukt telt ook mee

Niemand laat graag zijn mislukkingen zien. Maar ik heb er stapels. Ik weet nog dat ik aan aquarellen was begonnen. Ik schilderde al een jaar of 2 toen ik met een vriend mijn aquarellen doornam op mijn werkzolder.

Het waren er een stuk of veertig. ‘Die is niks, die, nou ja, o.k. heeft wat maar is het net niet.’ En deze? ‘Hmm, gaat, komt ook niet aan de muur.’ Je begrijpt de indruk. Op deze website zie je een paar aquarellen die het overleeft hebben uit die periode. Ik haalde er 5 uit die echt de moeite waard waren.

Uren werk. Maar je zou die prachtige 5 niet kunnen maken zonder de halfbakken anderen. Dat was het ‘slechte nieuws.’ Maar na verloop van tijd ga je wel zien dat, afhankelijk van hoe jij het aanpakt, je steeds minder de prullenbak in gooit.