leren tekenen met potlood - Portret tekenen leren

Hoe kan je leren tekenen met potlood

Het best kun je leren tekenen door niet gelijk naar de vormen te kijken die je gaat tekenen maar naar het licht dat daar op valt. Alleen dan kies je de juiste lijnen.

Maar dat is niet je enige obstakel. Een ander is dit woord: oefenen. Google maar eens, wat krijg je als je zoekt op leren tekenen? Basisvormen, kubussen, perspectieflijnen. En of het nog niet saai genoeg is een grijswaarden schaal tekenen.

Maar hoeveel heb je in de tussentijd nou echt getekend, waar je lol in hebt?

Oefenen en nog eens oefenen, saaie vormen, nooit aan begonnen. Een omweg. En toch, vraag aan iemand hoe je begint met tekenen, dan is het voorgaande wat het meest naar voren komt.

Misschien heb je niks met Space X maar onlangs zag ik een interview met Elon. De vraag van het artikel was: ‘Hoe kan het dat jullie zo snel steeds weer raketten bouwen?’ Dat antwoord is hoe je het best leert tekenen.

Hieronder zie je hoe licht basis vormen verandert. Dat is wat je echt tekent, het licht wat op deze vormen valt. Daarmee leer je kijken. Focus je op basisvormen dan teken je niet wat je ziet maar dat wat er in je hoofd zit. En waar dat toe leidt weet je al: jouw handen doen met het potlood op papier iets heel anders dan wat je op je voorbeeld ziet.

Hoe dan? Beginnen met tekenen

Er zijn 2 nou noem het maar hindernissen te nemen: kijken en dat wat je denkt. Nee, geen popi mindset buzz talk maar even to the point. Kijken doe je nu eenmaal niet alleen met je ogen.

Je gaat tekenen wat je ziet, toch? Waarom moet ik dan leren kijken?

Opnieuw leren kijken

Ik heb ogen dus ik zie wat ik zie. Toch, als je al iets weet van tekenen dan heb je ze vast al eens gezien, optische illusies. Waarmee, weten wat je ziet opeens een heel ander verhaal wordt. Dit voorbeeld kom je overal tegen maar het laat zien wat ik bedoel. Welke van de 2 cirkels in het midden is groter?

Nog 1 experiment en dat laat zien hoe snel iemand tekent wat hij of zij denkt. Vraag aan iemand die absoluut niet kan tekenen, om een oog te tekenen. 10 tegen 1 dat je iets te zien krijgt wat op 2 halvemaantjes lijkt met een cirkeltje erin. Vanaf je kindertijd is dat vastgezet, onbewust.

Kijk maar eens hoe kinderen ogen tekenen. Je denkt er niet zo erg over na maar kennelijk sleep je dat onwillekeurig mee als je gaat tekenen. Als beginner. Als je twijfelt hierover: teken een boom uit je hoofd en vergelijk die met een echte.

De volgende klus: tekenen wat je ziet

Met de power van hulplijnen. Dat werkt zo: teken een cirkel uit de losse pols. Wordt maar moeizaam een cirkel. Maar teken nu eerst een vierkant en zet er daarna een cirkel in. Kijk, dat gaat al veel makkelijker. De kracht van hulplijnen in een notendopje.

Waarom hulplijnen waarmee je beter verhoudingen van een vorm kunt inschatten.

• Je tekent makkelijker een kromme lijn naast een rechte lijn dan dat je die kromming zo uit de losse pols tekent.
• Je schetst er snel de globale vorm mee die je wilt tekenen.
• Je kijkt enkel naar welke hoek de lijn maakt ten opzichte van de rand van je (voor)beeld.

Hieronder op mijn eerste schets van een uil, voor de tekening die je er ook bij ziet, staan de hulplijnen nog, de nummers 1,2,3 en 4. Wat je ook ziet is nummer 5, de zijkant, of de rechte kant van je beeld. Ik zette er een aparte lijn in voor de duidelijkheid. Nou, al die lijnen maken, wat je bij 6 ziet een hoek ten opzichte van referentie nummer 5.

Je kunt die als hulplijn tekenen maar het is gewoon de zijkant van je voorbeeld natuurlijk. Uiteindelijk werd de uil toch weer anders, maar dat komt vaker voor.

Hoe begin je met schetsen

Waarom lijkt mijn tekening plat?

“Op de een op de een of andere manier krijg ik maar geen greep op het tekenen van het potje. Vooral de bovenrand, om deze er uit te laten springen. Iedere keer krijg ik weer een plat getekend potje. Dus waar ga ik de mist in ?”

Dat omzetten van wat je ziet op een foto naar papier is nog steeds lastig als je blijft kijken zoals je ook naar buiten kijkt. Plat is en blijft plat en hoewel er veel over gediscussieerd wordt, zoals het er nu uitziet is onze wereld niet plat. Maar theorieën over ons bestaan veranderen zowat dagelijks. We hebben gewoonweg nog geen flauw idee maar nu nog moeten we als tekenaar of tekenares worstelen met perspectief. .

Perspectief geeft diepte, dus 3d illusie aan dat wat je tekent. Dat ontstaat door 2 dingen: lijnen en schaduwen. Zo ontbreekt 1 de schaduw en bij 2 het binnenste van de pot. Een ander punt wat dit versterkt zijn bij 3 de wit reflecties( wat gewoon het wit van je tekenpapier is)

Als je kijkt naar de tekening zelf klopt het perspectief niet. Het is meer een ellips en niet zoveel cirkelvormig. Wat je bij 3 ziet, de rand aan de voorzijde zie je meer (en breder) dan die aan de achterzijde. Maar op de tekeningen zie je ze aan beiden kanten gelijk, waardoor er geen perspectief ontstaat.

Wat je eigenlijk tekent zijn 2 ellipsen als je op de laatste afbeelding ziet. En dat is de kunst van het vereenvoudigen, welke lijnen pak je als je een schets begint.

Conclusie

Over tekenen voor beginners bestaan allerlei opvattingen. Ik ga niet vertellen wat goed of slecht is. Dat is aan jou. Wat ik heb ervaren met les geven is dat veel traditionele benaderingen enkel een omweg zijn. Een omweg naar dat wat je wilt: een geslaagde tekening, meestal met 1 of meer foto’s als referentie.

Tekenen vanaf een foto is nu eenmaal anders dan tekenen vanaf een echt voorbeeld. Het zijn 2 manieren van kijken met allebei wel 1 overeenkomst: perspectief
Dat wat je ziet ga je vertalen naar een ander plat vlak. Met de hulp van perspectief. Haal je dat door elkaar dan gaat het moeizaam.

Veel van die omwegen worden ook nog eens aangesterkt door wat je allemaal ziet op internet.

En dan krijg je dit:

– Veel oefenen
Ik tekende erop los, verslond tijdschriften met foto’s maar als je 40 portretten tekent en het resultaat verbetert nauwelijks gaat de lol er natuurlijk wel snel af. ‘Veel oefenen,’ zei iedereen tegen mij.

– Ik moet alles weten
Als het niet lukt, ideaal internet. Alles zo gevonden, YouTube tot in de late uurtjes, en ik probeerde uit wat ze me in al die filmpjes vertelden.

– ik zal wel geen talent hebben
Maar het schoot niet op. Al met al leek het er steeds meer op dat portretten tekenen niet mijn ding zou zijn. Althans dat maakte ik mezelf maar wijs. Want ja, het is nog al lastig tegen jezelf te zeggen dat je gewoon niet goed genoeg bent….

Wil je als beginner leren tekenen, laat oefenen voor wat het is, verdiep je in hoe je leert kijken. Begrijp dat perspectief in het echt niet bestaat. Maak het makkelijk: je hoeft maar 1 dingetje te weten om te leren tekenen

De hoek van de lijn ten opzicht van de rand van je beeld

En teken ‘On the go’

‘On the go’ tekenen met experimenten

Experimenten zijn leuker dan welke oefening dan ook. Ik experimenteer vaak met materiaal als water-oplosbare grafietpoeder en natuurlijk: tekenen kent ook vele noem het maar gewoon trucjes. 

Eentje laat ik je hier onder zien, die met een scherp H potlood. Gebruik ik om haren te tekenen maar kan ook bij deze: een baard tekenen.

Op de eerste afbeelding bij

1. de schets
2. de schaduwen ingetekend
3. met scherp H potlood lijntjes getrokken

Wat er gebeurd is dit: met een scherp H potlood trek je geen strepen maar groeven in het papier. Als je daar later met grafietpotlood overheen gaat komt er dan geen grafiet in die groeven. En dus heb je een dunne witte streep.

Handig om losse haren te tekenen in de zon of tegen een donkere achtergrond.En bij deze een baard.  Ik gebruik een 4H of een 9H, wat afhangt van de dikte van het papier. 

Gebruik dus geen dun papier, zo vanaf 160 grams anders snijd je dwars door je tekening heen. 

En tenslotte

Zo’n pagina als deze is natuurlijk veel tekort om alles over tekenen te vertellen. Maar met deze dingen kun je wel gelijk beginnen.

• Je pakt gewoonweg een foto als voorbeeld of je maakt een stilleven van spullen en je gaat.
• Kijk onder welke hoek de lijnen staan, maak een schets, en verbeter die en verbeter die tot je niet meer kunt verbeteren.
• Focus niet op de vormen maar op het licht wat op die vormen valt.
• Wat je eigenlijk doet is dus het tekenen van schaduwen. En dat is precies wat je voorbeeld ook is: een verzameling vlakken van licht en donker. Denk nog maar even aan dat tekeningetje van die pot op deze pagina. Die vorm kun je terug brengen tot 2 ellipsen.
• Oh ja, tekenen krijg je niet in 1 dag onder de knie. Neem er de tijd voor. Dan komt het moment eerder dan je denkt waarop iemand zegt: ‘Wauw, hoe doe je dat nou??’

Als je er lol in hebt dan wordt het tijd om verder te kijken. Al die YouTube filmpjes, dat is leuk, soms met hele slimme tips ja. Maar het is geen cursus. Je krijgt een verzameling losse tips en technieken maar de opbouw komt er niet.

En dan loop je het risico dat het niet lukt en ligt met een paar weken de boel in de kast. Tot je misschien jaren later er weer eens aan begint. Weet je hoe vaak ik dat hoor van deelnemers aan Net Echt. Want als je eens hebt getekend blijft het wel terugkomen. 

Investeer in jezelf. Zoek een cursus die bij je past. Mijn site gaat echt over portret tekenen hoewel, als je zag de technieken waar je mee begint voor alles goed zijn. Mijn specialisme is portret tekenen en dat is wat je leert in Net Echt  Maar er zijn genoeg anderen, zoals Proko, (in het Engels) of de tekenclub. 

Zij zijn weer gespecialiseerd op andere gebieden dus je kunt kiezen wat jij wilt. Kijk en vergelijk en kies wie/wat jou het meeste aanspreekt. 

Ik wens je alle succes met tekenen.