leren tekenen met potlood – Portret tekenen leren

Hoe begin je met portret tekenen

Je begint een portrettekening met hulplijnen waarmee je de vorm tekent, dan diepte maken met het tekenen van schaduwen en als laatste met de achtergrond de vorm van het gezicht benadrukken.

Portret tekenen in 3 stappen: een kort overzicht

In vogelvlucht, hulplijnen, perspectief en de achtergrond:

Om te leren hoe je de illusie van 3d krijgt als je gaat portret tekenen begin je met hulplijnen. Dat gaat net als met een cirkel: teken een cirkel uit de losse pols en dat zal niet makkelijk zijn. Maar teken eerst een vierkant en zet daar de cirkel in, tja, dan lijkt het opeens veel meer een rondje.
De tweede stap voor meer perspectief in een gezicht is het toevoegen van schaduwen. Daarmee maak je diepte in jouw tekening en ook dat zorgt er weer voor of een portret ook echt lijkt.
De derde stap is wat je met de achtergrond doet. Nou lijkt dat niet zo belangrijk maar een achtergrond kan een gezicht meer naar voren laten komen. Waardoor je ook weer een meer 3d effect in jouw portrettekening krijgt.

Misschien weet je het nog, je eerste rijles. Tja, alles tegelijk, schakelen, gasgeven, binnen-, buitenspiegel, wild voor je auto zwabberende fietsers in de gaten houden, nou ja, heel veel van alles tegelijk

Met portret tekenen komt er in het begin ook een hele berg op je af. Maar de handelingen waarmee je een auto stuurt werden routine. O.k. die fietsers tja, dat niet natuurlijk, maar met tekenen krijg je ook steeds meer routine.

Vooral in het begin, ga niet gelijk met alles aan de slag. Dat maakt het juist zo onoverzichtelijk en krijg je die gelijkenis niet te pakken. Volg de grote lijnen die ik je hier laat zien dan start je vanaf pole position.

Portrettekenen met rechte hulplijnen

Verhoudingen tekenen. Ik gebruik hiervoor hulplijnen. Teken voor de opzet in het begin zoveel mogelijk rechte lijnen. Dan kun je de verhoudingen beter inschatten.

Ook gebruik ik de schaduwen, althans de randen daarvan om te zoeken naar de verhoudingen.

Ik teken dan de schaduwen zelf nog niet, maar wel de lijnen die de schaduwen (dus de randen van de schaduwen) over het gezicht trekken.

De start vanaf streep 1

Start met een streep om de ooglijn (1) en (4) (net nog zichtbaar) te tekenen. Zodat je zeker weet dat de ogen op de juiste manier in het gezicht staan, en niet eentje hoger of lager.

Vervolgens kijk je naar de lijn (5) waarop je de neus tekent, in welk hoek staat deze ten opzichte van de ooglijn?

Wanneer de ogen er op staan en de neuslijn kun je verder met het schetsen van de licht en schaduw vlakken (6,3 en 2) die het gevolg zijn van de gebruikte belichting. Met de lijn 3 schatte ik de afstand tussen oog en neusvleugels en met lijn 6 de breedte van het gezicht.

Cirkels en andere bolvormige opzetjes zijn eerder een omweg dan hulp

Ik begin nooit met een cirkel. Leidt alleen maar af. Ik teken liever gelijk wat ik zie en vereenvoudig dat met rechte lijnen voor de eerste strepen. Het punt is dat wat je uiteindelijk tekent is het licht dat op een vorm, dus gezicht, valt. En niet de vorm zelf.

Dat wil niet zeggen dat je altijd gelijk goed zit. Maar dat is niet erg. Wat je tekent is een geraamte maar dan niet star. Het is een richtlijn. Uiteindelijk kan gelijkenis nog omvallen door de schaduwen. Pas als deze erin zit blijkt of een portrettekening lijkt of niet.

*Op deze afbeelding zie je dat de wenkbrauw iets te plat is. Net als de neus waar ik de schaduwlijn al in tekende. De kaaklijn tekende ik zo recht (2) om de richting in te schatten.*

Lastig is de kant bij (1) vanwege de gezichtsuitdrukking, wanneer zoiets problemen geeft los je dat op door rechte lijnen te tekenen.

Dan houd je een wat hoekig gezicht over maar daar is makkelijker de vloeiende lijn in te tekenen dan zo uit de losse hand.

Schaduw en huid tekenen

Bij deze portrettekening maakte ik de schaduwen stuk voor stuk. Waardoor je niet echt de opbouw in lagen hebt.

Dat maakt het lastiger om ze vloeiend in elkaar te laten overlopen. 2) is de schaduwlijn van de kaak, 4) en 1) is 2B potlood. Bij 5) de kin maakte ik het al gelijk wat donkerder.

Het is makkelijker om als het ware vanuit het donkere deel de kin vloeiend te krijgen dan dat alleen met een lijn voor elkaar te krijgen.

Door de donkere partij aan de rechterkant, de haren, (de foto hierna) komt de vorm van het gezicht naar voren. Je kunt vormen ook laten ontstaan door de toonwaarden die er tegenaan ligt te tekenen. Natuurlijk, schaduwen in een gezicht zijn uiteindelijk geen lijnen. Maar enkel vlakken die in elkaar overlopen.

En zo ziet het eruit na het doezelen. Bij (1) is het donkere deel 2B potlood en het lichte deel H.

Bij (2) is het donkere gemaakt met F (onderlaag) en daarna 2B. Die onderlaag had een doel namelijk de bovenlaag bijwerken met gum. Bij (4) is ook 2B gebruikt, net als bij (3): 2B over H

Huid tekenen met potlood

Wanneer je echt donkere schaduwen wilt kun je die beter in lagen tekenen. Krijg je vloeiende overgangen tussen licht en donker. Dan lijk het al gelijk veel echter.

Ik begin dan met een zacht potlood, 2B of 3B
Je neemt schuurpapier en schuurt de punt eraf
Met een stomp potlood maak je cirkelvormige bewegingen, bij de pijl nr 5, op het papier
En belangrijk: druk vooral niet te hard, want dan zie je steeds de aanzet van ieder cirkeltje

Waarom cirkeltjes? Dat zijn niet letterlijk cirkels maar meer cirkelvormige bewegingen. Het doel is dat het wit van het papier zichtbaar blijft. Wit is als het ware de natuurlijke reflectie die huid van zichzelf altijd heeft.

Door het tekenen in lagen, vooral niet hard drukken!, kun je levensechte huidtinten maken met potlood

Wat je bij deze goed ziet, de schaduwen onder de kin bestaat uit 3 lagen

7 vragen en tips uit 10 jaar ervaring met portretten tekenen

Hoe maak je een achtergrond?

Dat kan heel makkelijk: je neemt grafietpoeder, kun je kopen of maken als je een potlood neemt en dat slijpt op een stuk schuurpapier.

(Ik gebruik stompjes waar je niet meer mee kan tekenen omdat ze te kort zijn) je vangt dat grafietpoeder op, neemt een zak watten en vervolgens doop je de watten in de grafietpoeder. En je kunt aan de slag.

Wil je liever een echt donkere achtergrond? Teken dan eerst een laag met houtskool, dan met een 4B potlood erover en doezel als laatste met een tissue.

Wat gebeurd er met het gezicht als je de achtergrond donkerder maakt?

Dat is een handige manier om nog meer de nadruk te leggen op of enkel het gezicht of een deel van het gezicht zoals de ogen. Ik heb 2 voorbeelden, eentje met en één zonder donkere achtergrond.

Goed papier is goud waard

Nog vaak zie en lees ik dat mensen op een a4 velletje lawaaibomen papier proberen, ja om te oefenen dan.

Maar papier is alles bepalend als je gaat doezelen of gaat tekenen in lagen. Koop knap papier als Strathmore 400, Canson tekenpapier of 360 grams acrylpapier. (van Schut of van Beek art)

Gebruik niet gelijk veel soorten potloden

Ik pak meestal 3 hardheden, als B 3B , 4B en houtskool, het is dan een beetje waar een tekening om vraagt. Heb je grote contrasten dan neem ik eerder zachte potloden en bij minder contrast de hardere als vanaf H tot de B

nimble_asset_welke-potloden-heb-je-nodig

Teken 1 op 1

De meeste portretten komen vanaf een foto. Het is makkelijker als je die foto 1 op 1 tekent. Dan hoef je alleen te letten op de verhoudingen. Anders ben je met 2 dingen tegelijk bezig, en verhoudingen en het vergroten van het gezicht.

Goed of slecht is erg relatief

Ik merkte in mijn 10 jaar ervaring als professioneel tekenaar dat je, zeker in het begin, vaak erg kritisch bent op jezelf, iets wat ik zie bij veel deelnemers aan Net Echt.

Dat is goed en slecht. Want vaak in het begin struikel je dan over teveel tegelijk willen. Dat is logisch, want je wilt een geweldig portret, liefst niet morgen maar vandaag.

Ik leerde er 2 dingen van: zonder gejaag op resultaat gaat het sneller en hoe goed ik ook ben of word, er zijn altijd mensen beter als ik.

Experimenteer

Portretten kun je tekenen met potlood. Natuurlijk, maar er zijn nog talloze andere materialen. Sommige ook logisch, andere denk je niet zo gauw aan.

Als je al las, watten, maar ook kwasten en verschillende soorten doekjes.

En grafietpoeder bijvoorbeeld kun je ook los kopen, zelfs wateroplosbare.

Ik benader tekenen gewoon zoals het is.

Tekenen doe je voor negentig procent met je hart

Tekenen is vooral illusie, feeling en emotie. dat is vaag. Weet ik, maar als ik je vertel dat een tekening er amateuristisch uitziet weet je als vanzelf wat ik bedoel. Ik laat je zien hoe je dat voorkomt.

Paul Bakker

Eigenaar Pencilwhisperer – portrettekenenleren.nl