Benodigdheden

Wat heb je nodig voor een portrettekening?

Je begint met 3 grafietpotloden, een B, een 2B en een 4B- 9B. Daarbij een houtskool potlood, grafietpoeder en watten. Met deze samenstelling maak je al de mooiste portretten en tekeningen als je ook op de afbeelding ziet.

Natuurlijk is er nog veel meer maar dat hangt af van wat je hebt aan teken technische kennis, wat voor belichting jouw tekening heeft en of je echt diep zwart nodig hebt.

Hieronder een hele lijst met handige spullen en bijzondere potloden.

Watten

Ja, doe mij maar 4 zakken…Nou ja, daar doe ik dan wel een heel jaar mee. Gaat niet zo snel. 

Je kunt prachtig doezelen met watten. Soms doe er de afwerking van een gezicht mee, of voor achtergronden. 

Voorheen maakte ik die met potlood, streepje voor streep of cirkeltje voor cirkel. Maar dat is monnikenwerk. Met watten gaat het veel sneller.

Wat ik wel doe voor ik een laag grafietpoeder aanbreng met watten: eerst een ‘onderlaag’ tekenen met een zacht potlood. Ik merkte dat je dan geen spontane donkere vlekken krijgt die je niet wilt.

nimble_asset_fotorealsitisch-tekenen-met-grafiet
nimble_asset_haren-met-gum-realistisch-tekenen

Gum

Gum ligt voor de hand. Maar ik doe meer met gum. Snijd ze in plakjes of vormen die ik nodig heb. Maak er bomen mee en haren tekenen met gum gaat ook geweldig. 

De haren op het vorige portret zijn ook vooral gemaakt met gum. Over beiden schreef ik in 7x Verschil wat je kunt downloaden. Dan leer je dat je met gum ook kunt doezelen en waarom je voor een aantal dingen beter gum kunt pakken dan een doezelaar.

Ook handig: de elektrische gum.

Een ronddraaiend staafje gum waarmee je makkelijk allerlei details kunt maken.

Onyx potloden

Waar die naam vandaan komt weet ik niet maar het zijn potloden die beter zwart maken dan grafietpotloden. Zet alle gradaties grafietpotloden op een rijtje, van H tot B en je ziet: het is eigenlijk alleen maar grijs.

Vandaar Onyx. 

Onyx maakt beter zwart maar wat er precies inzit is onduidelijk. Eenmaal aangebracht kun je doezelen ook vergeten. Lang niet zo mooi als met grafiet of houtskool.

Faber Castell Aquarel potlood

Dat zegt het al, je kunt ze met water bewerken. Maar dat doe ik niet. Ik gebruikte ze voor een experiment. Om fotorealistisch te tekenen. Je maakt er een dikkere laag mee die je makkelijk kunt doezelen en het effect is wel heel realistisch als je op de foto ziet.

Het voordeel vind ik is dat je je ze beter kunt doezelen en bewerken met gum zonder dat het snel lelijk wordt.

Dat komt omdat het een dikkere laag achterlaat dan grafiet potloden. Ik heb ze in 4B en 8b, zacht dus makkelijk te doezelen.

Pierre Noire Houtskool

Goed denk je, houtskool is houtskool. Eh, eh ,eh…no no mooi niet. Ik gebruikte altijd Derwent houtskool potloden. Maar ja, nieuwsgierigheid.

En deze is anders: lijkt wat dikker, ik zou het willen omschrijven als vettiger en dus lastiger te doezelen. Maar wel heel mooi voor streep effecten.

Zoals bij de wenkbrauwen van ogen. Die kun je met 1 veeg laten vervagen zodat ze als het ware overlopen in de huid.

Dat lukte met derwent niet zonder te mengen met grafietpotlood. Ben ik nu om?

Nee, ze hebben allebei hun specialiteit.

De Derwent houtskool is echt geweldig voor achtergronden maar met de Pierre Noire kun je beter doezelen als je op de foto ziet.

Tombow Mono Zero

Eigenlijk een heel dun gummetje in een pen. Het voordeel: je kunt hele kleine lichtplekjes maken.

Die bijvoorbeeld ogen of huid super realistisch maken.

Bij de pijlen zie je de lichte plekken gemaakt met de Tombow. Werkt geweldig, alleen als iets echt wit moet blijven, dan kun je er beter omheen tekenen. Zoals bij de reflectie van de ogen. 

Na het gummen wordt het nooit meer helemaal wit.

Mesjes, opvangbak en schuurpapier

Potloden slijp ik met een mesje. En haal ze daarna met de punt over het schuurpapier.

Het grafiet wat er zo vanaf valt bewaar ik. Want daarmee, als je zag, maak ik bijvoorbeeld achtergronden..

9H potlood

Teken ik nooit mee. Veel te hard. Maar…ik maak er groeven mee in het papier. En dat ziet er net ‘echt’ uit als je losse haren tekent. Hoe dat eruit ziet zie je op de vergroting hierna.

Voor je dat doet: dat lukt alleen echt goed bij dik papier. In het boek 7x verschil staat ook waar je nog meer op moet letten voor je een tekening verprutst.

Maar eenmaal goed lijkt het ‘net echt.’

1 bijzonder en 1 onderschat materiaal

Grafietpoeder

Ik noem het apart omdat ik het verzamel als ik potloden slijp maar je kunt het ook gewoon kopen. In potjes en zakjes.

Eigenlijk is grafietpoeder een smeer middel, voor sloten en scharnieren bijvoorbeeld.

Op de afbeelding hieronder zie je een selectie van wat er te koop is.

Dit screenshot is van 14 januari dit jaar. Ik heb niks met de betreffende webshops, het meeste koop ik zelf via Amazon of van Beek Art. Die Kingston heb ik nog niet geprobeerd al schrijven ze wel bij hun product ook geschikt voor ‘artistieke’ doeleinden
Je kunt stellen dat je 3 soorten hebt:

je eigen slijpsel. Kun je nog verdelen in hard en zacht
gewone grafietpoeder

in water oplosbare grafiet poeder

En als je bij Gerstaecker ziet heb je nog houtskoolpoeder ook.

Het is niet zo dat je poeder op je papier gooit waarna je het verspreid met een tissue en dan klaar.

Voor de mooiste effecten heb je toch een voorbereiding nodig. Zo wordt een achtergrond met grafietpoeder mooier, het doezelt beter, als je eerst een laag zacht potlood opzet. Dan krijg je beter dat vervaagde effect voor elkaar

Conclusie

Portret tekenen wordt nog leuker als je al die ‘speciale’ materialen kent en weet te gebruiken.
En, nee deze lijst is echt niet compleet.

Ik weet nu sowieso eentje die er nog bij kan: kwasten. Met kwastjes kun je ook geweldig doezelen.
Ik gebruik kleintjes.

Het zijn allemaal eigenlijk make-up kwasten. 

Grafietpoeder gebruik ik op 3 manieren:

met watten
tissue
of een kwast
Met een kwast krijg je enkel hele lichte effecten, logisch je duwt het poeder niet in het papier als met tissue of een potlood. Overigens kun je met kwasten ook 
kwasten ook hele fotorealistische effecten maken.

Met watten kun je licht doezelen maar wil je meer donker dan heb je tissue nodig. Hoe harder je drukt, hoe donkerder. Net als met een potlood.
Papier

Koop  Strathmore 400, Canson 160 grams of 360 grams Acryl. Strathmore 400 serie heb je in verschillende maten, zelf pak ik altijd a2.

Natuurlijk heb je nog meer goede merken. Waar het om gaat is bijvoorbeeld het verschil hieronder.  Dikker papier is beter doezelen.

Als voorbeeld de 2 volgende afbeeldingen.

de eerste op lawaaibomen papier. Wat je tegenkomt in goedkope schetsblokken.
Wat je koopt bij Action, Hema of waar dan ook. Mooi om te schetsen maar als je ziet, ga je doezelen dan krijg je een vlekken parade. En zeker niet zoiets als bij de tweede afbeelding. 

Tekenpapier heeft structuur. En die structuur zorgt als het ware dat het grafiet zich op een bepaalde manier ‘gedraagt.’ 
Op een glad stuk papier is dat nogal wispelturig. Krijg je vlekken waar je ze nou net niet wilt.

nimble_asset_foto-voor-pagina-net-echt
Mijn naam is Paul Bakker. Ik ben portrettekenaar.

11 jaar. Ik schreef 5 boeken over portrettekenen, geef al vanaf 2015 workshops tekentechniek en ik maakte Net Echt samen met deze website.

Vroeger tekende ik al maar ja, andere dingen, werk, gezin en zo. Tot 2012. Een vriendin wilde graag een portret van haar pas overleden vader. ´Nee, dat kan ik niet,´ leek me op dat moment geen goed antwoord.

Maar ‘hoe dan?’ was wel een punt. Portretten tekenen is dan ook wel het ultieme van tekenen met potlood. Tja, 1 lijntje verkeerd en het is hem, of haar, al niet meer. Op deze site zie je hoe je dat voorkomt. 

Paul Bakker

Eigenaar Pencilwhisperer – portrettekenenleren.nl

Portret tekenen is geen appeltje eitje

Omdat de meeste mensen achterstevoren beginnen

Logisch, want je wilt het liefst ineens een portret dat lijkt. Maar dat is gelijk aan de Mount Everst willen beklimmen zonder weten hoe je touw en gereedschap gebruikt.

Download het boek 7x Verschil door Paul Bakker

Ontdek hoe je stap voor stap realistisch gaat portret tekenen waarmee je een ‘amateuristische look’ voorkomt.